نقوش متقارن و مدالیون ها در هنر ساسانی و تاثیر آن بر هنر بیزانس

در بررسی تاریخ هنر بیزانس؛ تأثیر ویژه ی هنر ایران ساسانی کم نظیر است. در این میان تقلید از روی نقوش مختلف ساسانی، به خصوص نقوش متقارن و مدالیون های آن توسط هنرمندان بیزانس بسیار معمول بوده است. آثار هنری ایران، که از طرق مختلف به بیزانس سرازیر می شد، باعث انتقال این نقوش و طرح ها می شده است. تجارت پرسود منسوجات بافته شده با طرح های متنوع، جنبش های دینی و مشکلات مذهبی، سرزمین هایی مانند ارمنستان که تحت تأثیر فرهنگ ایران بودند، دست به دست شدن مناطقی نظیر انطاکیه ویا روابط سیاسی و حتی درگیری های نظامی، از علل مهم تبادلات فرهنگی آن دوران به شمار می آیند؛ این عوامل به تدریج باعث نفوذ و انتقال طرح ها و موتیف های ساسانی به هنر بیزانس گردید. نقش پردازی های بدیع هنرمندان ساسانی از نقوش انسانی، موضوعات جذابی چون قهرمانان در حال نبرد با دشمنان و یا حیوانات وحشی، وجود تقارن بی نظیر و جذاب در ترکیب بندی نقوش، موتیف-های حیوانی زیبا و خوش ترکیب، که در اکثر فرهنگ ها مورد توجه و احترام بودند،باعث پذیرش نقش مایه های هنر ایران در بین هنرمندان بیزانس شد. هدف اصلی از انجام این پژوهش،بررسی این موتیف ها به خصوص نقوش قرینه و مدالیون ها در هنر ساسانی و تأثیراتی است که بر هنر بیزانس گذارده اند. تمایل به تقارن از ویژگی های خاص هنر ایران به شمار می آید؛ این عامل تأثیر به سزایی بر هنر بیزانس داشته است.گردآوری اطلاعات و بررسی های انجام شدهبه روش کتابخانه ای در هنر ایران و بیزانس و تجزیه و تحلیل نمونه های جمع آوری شده، ذکر شیوه های مختلف انتقال نقوش از ایران به بیزانس و همچنین نگرشی تطبیقی به وجوه اشتراک و افتراق نقوش،ما را به این نتیجه می رساند که نقوش متقارن ساسانی و مدالیون های به کار رفته در هنر ایران در آغاز مورد تقلید و کپی برداری صنعتگران و هنرمندان روم شرقی قرارمی گرفت، اما بعد از گذشت مدتی هنرمندان بیزانس در جهت همراهی این نقوش با فرهنگ مسیحی و گذشته ی رومی و یونانی ایشان، تغییراتی را در موضوع یا مفاهیم آنها ایجاد نمودند. در بسیاری از موارد هم،هنرمندان بیزانسی علاوه بر تقلید و کپی برداری از روی نقوش ساسانی و مفاهیم و سبک-پردازی آنها، این موتیف ها را با دیگر عناصر هنر بیزانس ترکیب نموده ، تا جایی که منجر به ایجاد سبکی ترکیبی از هنر ایرانی- بیزانسی گردیده است.